ادبی تنقید لازیمدیرمی؟

                    ادبی تنقید لازیمدیرمی؟

                                                        یازار : راسیم قاراجا

                                                     کوچورن: مسعود هارای

بیزیم ادبیات بازلار هله ده بو ابله جه سوالین قاراماتیندان چیخا بیلمه ییبلر، “ادبی تنقید” آنلاییشینی اؤزلرینه مخصوص بیچیمده بودایاراق، “دونیانین هئچ یئرینده تنقید یوخدور” دئییرلر، یا دا “یاخشی بدیعی اثر اولمادیغینا گؤره تنقید یوخدور” دا ایسرار ایدیرلر.
البته کی، کؤنول ایستردی، آنا دیلینده یازیلان بوتون ادبی محصوللار پروفئسسیونال ادبی تنقید سوزگه جیندن کئچسین. آنجاق، 20 ایلدیر “ادبی-تنقید لازیم دئییل" دئیه -دئیه بیز اونو سونگه چیخارتمیشیق. اوخوجولار، آز- چوخ، یازیلان بدیعی اثرلرله تک به -تک قالیب، نه تیجه ده ادبی طلب - تکلیف بازاریندا دونگه لر پوزولوب. آشاغی اوخوجو ذؤوقو مئیارا چئوریلیب، ذؤوقسوزلوکدن ذؤوقسوزلوک دوغولوب.
گؤرون، روسیادا بو مسئله نی نه جور حل ایدیبلر. بیر قروپ پئشه کار تنقیدچی – ادبیات شیناس بیرله شره ک، "ناتسیونالنیی بئستسئلئر" آدی آلتیندا بیر فوند یارادیبلار و عینی آددا موکافات تاسیس ایدیبلر. مقسد روس دیلینده یارانان بوتون ادبی محصوللاری پئشه کار ادبی- تنقید سوزگه جیندن کئچیریب ان پارلاق اثرلری قیمت له ندیرمکدیر. دونیانین هر یئرینده ، او جومله دن آزربایجاندا اولدوغو کیمی، روسیادا دا ادبی موکافاتلار وئریلرکن، عادتن، دسته بازلیق مرضی اؤزونو گؤستریر، بئله موکافاتلارین هر بیری ده یرله ندیرمه یه «ؤزونونکولر"ی آلیر، باشقا دونیا گؤروشه و مئتدا مالیک موللیفلرله هئچ یوخموش کیمی داورانیردیلار. هر ده فه موکافات مراسیملری بیتیب-توکنمه ین اینجیک لیکلرله ، مطبوعاتدا  زه هرلی پوبلیکاسییالارلا موشایعت اولونوردو. اوخوجولارین رایینی سوروشماق ایسه هئچ یادا دوشموردو.
نهایت، "ناتسیونالنیی بئستسئللئر" فوندو بو گونه قده ر روسیا ادبی موحیطینده حؤکم سوره ن قئیری-اوبیئکتیو ده یرلندیرمه یه سون قویماق نییتینده دیر. بو مقصدله بو گون روس ادبیاتیندا مؤوجود اولان بوتون جریانلاری تدقیقاتا جلب ائتمک قرارا آلینیب. ایلنومینانتلارین سیاهه سی ترتیب اولونارکن موباحثه لر باشلاییب، بعضیلری "دوشمه ن" ایمضالاری گؤره ر- گؤرمز آدینین سیاحی دن چیخاریلماسینی طلب ایدیب. لاکین بئله لری چوخ آز اولوب.
"ناتسیونالنیی بئستسئللئر" فوندو قئیری- حؤکومت سئکتوروندان مالییه قایناقلاری تاپاراق، اؤز اطرافیندا پروفئسیونال تنقیدچیلر شبکه سی یارادا بیلیب. بؤیوک مونصیفلر و کیچیک مونصیفلر مرحه للی قیمتله ندیرمه ستروکتورو فورمالاشدیریلیب. بؤیوک مونصیفلردن کئچن اثرلر ان سوندا کیچیک مونصیفلرده قیمتله ندیریلیر. 10 مین دوللار حجمینده اساس موکافاتی قازانان موللیفین کیتابی 50 مین تیرا‍‍‍ژلا درج اولونور، اثرین و موللیفین رئکلامی گئنیش سورعتده حیاتا کئچیریلیر.
روسلار اؤزلرینین "بؤیوک آنا دیلی اوکئانوسو" یاراتماق ایشیندن بیر آن بئله اولسون گئری دورمورلار. عکسینه ، روس مدنییتینین داها گئنیش اراضی ده اینکیشافی نامینه اؤز فعالییتینی بوتون اسکی ایمپئرییا مکانینا طتبیق ایتمکده دیرلر.
1988- جی ایلده “گنجلیک” ‍‍‍ژورنالی 70 مین تیرا‍‍‍ژلا د رج اولونوردو. ‍‍‍ژورنالین نزدینده فعالییت گؤسترن ادبی بیرلیین مشغله لرینده بیر ایل عرضینده ‍‍‍ژورنال صحیفه لرینده د رج اولونموش شعیرلرین موذاکیره سی کئچیریله جکدی. بو مؤوضوعدا معروضه ایتمه ک منه حواله اولونموشدو. او واخت همین موذاکیره ندنسه باش توتمادی. حاظیرلامیش اولدوغوم معروضه ایسه ، “بولشئویک احوال- روحییه لی” اولدوغونا گؤره درج اولونمادی.
هر حالدا ماراقلی اولاجاغی دوشونجه سی ایله اونو اوخوجولارا تقدیم ائدیر م.